Õèðóðãúò å ìåäèöèíñêè ñïåöèàëèñò, êîéòî å êâàëèôèöèðàí è ïðàâîñïîñîáåí äà èçâúðøâà ðàçëè÷íè îïåðàòèâíè èíòåðâåíöèè. Õèðóðçè ìîãàò äà áúäàò ìàãèñòðè ïî ìåäèöèíà, äåíòàëíà ìåäèöèíà è âåòåðèíàðíà ìåäèöèíà - êàòî çà ïî-ñëîæíèòå îïåðàöèè å íåîáõîäèìî äà ñå çàâúðøè ñúîòâåòíàòà ñïåöàèëèçàíòñêà ïðîãðàìà, à ïî-åëåìåíòàðíèòå ìîæå äà ñå èçâúðøàò è îò âñåêè, êîéòî å çàâúðøèë ñúîòâåòíàòà ìàãèñòðàòóðà è èìà ìåäèöèíñêà äèïëîìà. Ñïîðåä åäíî èçêàçâàíå íà ïðîô. ä-ð Êèðèë Äðàãàíîâ îò ÌÁÀË Òîêóäà "Õèðóðãèÿòà å åäíà îò íàé-ïðîñòèòå ìåäèöèíñêè ñïåöèàëíîñòè, òúé êàòî ïðè íåÿ ñå èçâúðøâàò îñíîâíî äâå äåéíîñòè - ðàçåäèíÿâàíå íà òúêàíè çàåäíî ñ ïðåìàõâàíå íà ïàòîëîãè÷íèÿ ïðîöåñ è øèåíå". Òîâà èçêàçâàíå íà ïðîôåñîðà å äî îãðîìíà ñòåïåí âÿðíî, íî â ñúùîòî âðåìå ñòàâà ïîâîä çà áåçáðîé ìåäèöèíñêè âèöîâå è çàêà÷êè (äîáðîíàìåðåíè è íå òîëêîâà) ìåæäó ðàçëè÷íèòå ñïåöèàëíîñòè. Òàêà íàïðèìåð øèðîêî ðàçïðîñòðàíåíî å ìíåíèåòî ÷å íåâðîëîçèòå çíàÿò âñè÷êî è íå ìîãàò íèùî; èíòåðíèñòèòå çíàÿò ìíîãî è ìîãàò ìàëêî, à õèðóðçèòå íå çíàÿò íèùî è ìîãàò âñè÷êî. Ïî âðåìå íà îïåðàöèÿ ä-ð Èâàíîâ çàáåëÿçà ñòðàííî óïëúòíåíèå íà òúêàíèòå ìåæäó ôàñöèÿòà è ìóñêóëà. Êàòî èñòèíñêè õèðóðã, êîéòî å ñðåùíàë íåùî, êîåòî íå çíàå êàêâî å, òîé ðåøè äà ÿ ñðåæå, çà äà âèäè êàêâî ùå ñòàíå... è ò.í.
Ëèöåâî - ÷åëþñòíà õèðóðãèÿ Ðåãèñòúð íà îðàëíèòå õèðóðçè Ðåãèñòúð íà ëèöåâî - ÷åëþñòíèòå õèðóðçè
 ïðîäúëæåíèå íà ìíîãî äúëúã ïåðèîä îò âðåìå õèðóðçèòå íå ñà áèëè ñ÷èòàíè çà ìåäèöèíñêè ñïåöèàëèñòè. Ñïîðåä äåéñòâàùèòå ìåäèöèíñêè ñòàíäàðòè ïðåç Ñðåäíèòå âåêîâå õèðóðãúò íå å áèë ïðàâîñïîñîáåí äà íàçíà÷àâà ïåðîðàëíè òåðàïèè - òîâà å áèëî ñìÿòàíî çà âèñø ïèëîòàæ â ìåäèöèíàòà, çà íåùî, èçèñêâàùî îãðîìíè ïîçíàíèÿ è îïèò, êàêâèòî õèðóðçèòå íå ïðèòåæàâàò. Òåõíèÿò îáùåñòâåí ñòàòóñ å áèë ïðèðàâíÿâàí êúì òîçè íà áðúñíàðè, çíàõàðè è äðóãè çàíàÿò÷èè - íåùî, êîåòî å â ïúëåí êîíòðàñò ñ äíåøíèòå êîíöåïöèè çà åëèòàðíîñò è ñ âèñîêèÿ ïðåñòèæ íà ïðîôåñèÿòà õèðóðã, ñ÷èòàíà çà âúðõà íà ñëàäîëåäà â öÿëàòà ìåäèöèíà. Ðàçáèðà ñå, òîâà ñ îñíîâàíèå èëè íå å ïðè÷èíà çà åãîöåíòðèçìà è ïîâèøåíîòî ñàìî÷óâñòâèå íà ìíîãî êîëåãè, êîåòî ïîâäèãà ðåäèöà ôèëîñîôñêè âúïðîñè.
 ñúâðåìåííàòà õèðóðãèÿ å íàëèöå åäíî íåïðåêúñíàòî óñúâúðøåíñòâàíå íà îïåðàòèâíèòå ìåòîäè. Íàâëèçàò íîâè èíñòðóìåíòè, àïàðàòóðà è íàé-âå÷å èìà òîòàëåíñ òðåìåæ êúì äèãèòàëèçàöèÿ. Âñè÷êè èçñëåäîâàòåëè ñå ñòðåìÿò ïî âñÿêàêúâ íà÷èí äà åëèìèíèðàò ÷îâåøêèÿ ôàêòîð - òúé êàòî õîðàòà íå âèíàãè ñà â íàé-äîáðàòà ñè êîíäèöèÿ, ñëó÷âàò ñå õèðóðãè÷íè ãðåøêè, êîèòî âîäÿò äî ðàííè è êúñíè ïðîâàëè, íÿêîè îò êîèòî äîðè ñà ôàòàëíè çà æèâîò íà ïàöèåíòà. Ïîðàäè âñè÷êè òåçè ôàêòîðè èäåÿòà å äà ñå ðàçðàáîòÿò îïåðàòèâíè ìåòîäè, êîèòî äà áúäàò èçïúëíèìè äîðè è îò õîðà ñ ìèíèìàëíè ìàíèïóëàòèâíè óìåíèÿ - òúé êàòî âñåêè õèðóðã èìà ðàçëè÷íà ñðú÷íîñò è åäíà îïåðàöèÿ, êîÿòî åäèí õèðóðã ùå èçâúðøè çà åäèí ÷àñ, íà äðóã ùå îòíåìå äâà ÷àñà. Ïðè òîâà íÿìà èçðàçåíà çàâèñèìîñò ïðè êîé îò äâàìàòà îïåðàòèâíèÿò ðåçóëòàò ùå áúäå ïî-äîáúð. Âúïðåêè âñè÷êè óñúâúðøåíñòâàíèÿ è ðàöèîíàëèçàöèè îáà÷å, â äíåøíî âðåìå äàëå÷ íå âñåêè ìåäèöèíñêè ñïåöèàëèñò ìîæå äà ñòàíå õèðóðã - çà òîâà ñà íåîáõîäèìè æåëàíèå è ìîòèâàöèÿ, ñêëîííîñò äà ñå ïîåìà ðèñê è âèñîê òîëåðàíñ êúì íåñèãóðíîñòòà. Ñïîðåä íàáëþäåíèÿ íà íàøèÿ åêèï åìîöèîíàëíèòå õîðà, êîèòî ñå ðúêîâîäÿò ïðåäèìíî îò ÷óâñòâà â ñâîÿ æèâîò, íå áè ñëåäâàëî äà ñå îïèòâàò äà ñòàâàò õèðóðçè - ïîíå äîêàòî íå ïðåìèñëÿò çà ñåáå ñè ïîäõîäà êúì ðàçëè÷íèòå ñèòóàöèè â îáùîæèòåéñêè ïëàí. Îáðàòíî, ðàöèîíàëíèòå õîðà ðàíî èëè êúñíî ñòàâàò èçêëþ÷èòåëíî äîáðè õèðóðçè, äîðè è äà íÿìàò âðîäåíàòà ñðú÷íîñò è ïðîñòðàíñòâåíîòî ìèñëåíå.
Õèðóðçè ïðåäè îïåðàöèÿ
Àíåñòåçèîëîã âúâåæäà áîëíèÿ â îáùà àíåñòåçèÿ ïðåäè îïåðàöèÿ - êîëàáîðàöèÿòà ìåæäó àíåñòåçèîëîãà è õèðóðãà å êëþ÷îâà çà óñïåõà îò âñÿêà åäíà îïåðàòèâíà èíòåðâåíöèÿ. Ñ ïúëíà ñèëà å âàëèäåí åäèí ïðèíöèï îò íàé-äðåâíè âðåìåíà - Primum non nocere! Òîâà îçíà÷àâà ÷å å íàé-âàæíî ïðåäè âñè÷êî äà íå ñå âðåäè íà áîëíèÿ - òîâà âàæè è çà àíåñòåçèÿòà, è çà åôåêòà îò ñàìàòà îïåðàòèâíà èíòåðâåíöèÿ. Àêî ñóìàðíèÿò êðàåí åôåêò å åäíî âëîøàâàíå íà ñúñòîÿíèåòî íà ïàöèåíòà, àíåñòåçèÿòà è îïåðàöèÿòà áè ñëåäâàëî äà ñå èçáÿãâàò. Àíãëèéñêèÿò àíåñòåçèîëîã Hughes å îáîñíîâàë è äðóã ïðèíöèï îò êëþ÷îâî çíà÷åíèå - àíåñòåçèÿòà íå å òåðàïåâòè÷íà ìàíèïóëàöèÿ è áè ñëåäâàëî äà ñå ïðåäïðèåìà ñàìî ïðè ðåàëíà íåîáõîäèìîñò.
 íÿêîè ñëó÷àè àíåñòåçèîëîãúò è õèðóðãúò ñà â îòëè÷íè îòíîøåíèÿ, íî â äðóãè âúçíèêâàò ìåæäóëè÷íîñòè êîíôëèêòè è òîâà ñå ñëó÷âà âúâ âñÿêà åäíà òî÷êà ïî ñâåòà.
Ïîíÿêîãà ëåñíîòî èçãëåæäà òðóäíî, à òðóäíîòî èçãëåæäà ëåñíî. Âïîñëåäñòâèå ñå îêàçâà ÷å íå å òàêà...
Ïî÷èñòâàíå íà îïåðàòèâíîòî ïîëå ïî ñòàíäàðòåí ñïîñîá
Ñïåöèàëèçàíò ïî õèðóðãèÿ â íà÷ëîòî íà êàðèåðàòà ñè - ãëåäà ñòðåñíàòî è ñå ïðèòåñíÿâà îò âñè÷êî, êîåòî å íîðìàëíî!
Ñòàð ðåôëåêòîð ñ øåñò áðåíåðà, èäåàëíî ñðåäñòâî çà ÷åðåïíîìîçú÷íè òðàâìè ïðè ðÿçêî ñòàâàíå îò ñåäíàëî ïîëîæåíèå íà õèðóðãà. ×àñòè îò ñåêóíäàòà ïðåäè òàêèâà òðàâìè ñå ÷óâà õàðàêòåðåí çâóê îò óäàð ìåæäó äâà òúïè è òâúðäè ïðåäìåòà; ñëåä òîçè çâóê çàïî÷âà ùåäðà áëàãîñëîâèÿ êúì ìàéêèòå íà ïðîèçâîäèòåëÿ íà ðåôëåêòîðà è ñòðîèòåëíàòà áðèãàäà, êîÿòî ãî å ìîíòèðàëà - ñòèãà, ðàçáèðà ñå, ÷åðåïíîìîçú÷íàòà òðàâìà íà õèðóðãà äà íå å ïðåêàëåíî òåæêà.
Ä-ð Âåíöåñëàâ Ðàëåâ ïðåäè îïåðàöèÿ
Õèðóðã ñúñ çíà÷èòåëåí îïèò - ãëåäà ñïîêîéíî, óðàâíîâåñåíî è ñ ðàçáèðàíå êúì ìàòåðèÿòà